Franz Hagenauer (1906-1986), Wiener Werkstätte Hagenauer Zittende teckel

Over dit stuk

Een mooi ontwerp van Franz Hagenauer, deze zittende teckel. Het is een prachtig gestileerd en relatief zeldzaam werk van de Weense beeldhouwer en metaalkunstenaar. Hij heeft het vlak na de Tweede wereldoorlog gemaakt. In mijn ogen is het net een puppy, maar of dat ook zo bedoeld is?

De teckel is gemaakt uit een dikke plaat messing waar hij vlakken heeft uitgesneden en deels omgebogen. Door enkele accenten eraan toe te voegen heeft hij een tweedimensionale plaat omgetoverd tot een driedimensionale sculptuur.

Hij heeft een aantal dierfiguren gemaakt met deze techniek, allemaal vlak na WOII. De collectie van Hagenauer is soms moeilijk te dateren en ik heb maar enkele exemplaren terug kunnen vinden, de meesten zijn gedateerd in 1945. De paar voorbeelden verschillen onderling, soms zijn de ogen of de staart net even anders. Een teken van het handwerk dat hierbij zichtbaar is.

Zijn werk is altijd bijzonder, hij was al vroeg bezig met het Modernisme, met een geheel eigen herkenbare stijl. Hij liep altijd een paar stappen vooruit op de gangbare stijl.
Zijn figuren hebben elan, kunstzinnigheid en een enorme stilering, vaak in hoekige lijnen. Er zit ook vaak een zekere luchthartigheid in zijn figuren. Ze amuseren.

De teckel is gesigneerd aan de onderzijde met: 'Hagenauer Wien', 'Made in Austria' en het bekende logo en keurteken van de Wiener Hagenauer Werkstätte 'WHW'.

Biografie:
De naam van Franz Hagenauer (Wenen 1906-1986) is onlosmakelijk verbonden met zijn broer Karl (1898-1956) en de Wiener Werkstätte Hagenauer. Zijn vader Carl richtte in 1898 deze firma op en maakte allerlei kleine bronsjes, decoratieve items, maar ook gebruiksgoederen.

Zijn zoons, beiden talentvol, stuurde hij al op 12 jarige leeftijd naar Franz Cizeks jeudcursussen aan de Kunstgewerbeschule, de Academie voor toegepaste kunst in Wenen.
Zij hebben daar ook hun opleiding gevolgd, Karl studeerde architectuur bij Josef Hoffmann en Oskar Strnad.
Franz studeerde beeldhouwkunde bij Anton Hanak en Josef Hoffmann. Hij liep ook stage bij Dagobert Peche bij de Wiener Werkstätten.

Franz gold meer als de kunstenaar en intellectueel van de familie, alhoewel ook Karl zeer talentvol was in vormgeving en tekenen, was hij ook zakelijk zeer kundig en ging meteen aan het werk bij het familiebedrijf en nam na de dood van hun vader, in 1928, de leiding over.

Beide broers ontwierpen voor de firma, ze waren ook nauw verbonden met de Wiener Werkstätten wiens invloed groot was. Zo hebben kunstenaars als Otto Prutscher, Josef Hoffmann en F.J. Merkel, ontwerpen gemaakt voor Hagenauer Werkstätte. In 1930 werd ook Julias Jirasek (1896-1966) aangenomen, hij had net als Karl zijn opleiding bij Oskar Strnad op de Academie gevolgd.

De broers maakten gebruik van diverse materialen voor hun sculpturen en decoratieve objecten als spiegels en kandelaars, eerst vooral brons en messing, later ook in hout, vernikkeld metaal, zilver en zelfs ivoor. Ze exposeerden op de diverse wereldtentoonstellingen en ontvingen diverse prijzen, zoals in Londen, Monza en Parijs (1925). Ze kregen veel internationale erkenning en kopers.

Franz ontwierp veel dansers, atleten, dierfiguren en man\vrouw figuren. Hij maakte ook bijzondere bustes en maskers, alle zeer gestileerd. Hij ging steeds groter werk maken, zelfs manshoge figuren aan het einde van zijn jarenlange carrière.

Franz Hagenauer gaf daarnaast ook les aan de Wiener Kunstgewerbeschule in vrij ontwerp en metaalkunst.

Na de dood van Franz in 1986 sloot ook de Hagenauer Werkstätte zijn deuren.

Nog steeds zijn de designs en sculpturen van Karl en Franz Hagenauer bijzonder gewild.
Ook in de Musea maakt hun werk deel uit van menige collectie.
In Wenen wordt de Hagenauer Werkstätte van groot belang geacht en gezien als representatie van de Weense Arts & Crafts.

Literatuur:
- Alistair Duncan; 'Art Deco Sculpture', Thames & Hudson, London 2016. P. 258-265.
- Christian Brandstätter, Daniela Gregori, Rainer Metzger; 'Wenen 1900', Librero 2018, p.266-269, 462 en 463. (Oorspronkelijke titel 'Vienna 1900 Complete', Thames $ Hudson, 2018.)
- 'Modern work of Metalwork', Bröhan Museum Berlin, 1990. P. 510-517.

Conditie

Goed, normale sporen van leeftijd en gebruik.